Wat is oedeem?
Het lymfestelsel
Het lymfestelsel is opgebouwd uit lymfevaten en lymfeklieren, ook wel lymfeknopen genoemd. Door het lymfestelsel stroomt lymfevocht, een heldere vloeistof die onder andere immuuncellen, afvalstoffen en een hoge concentratie eiwitten bevat.
De lymfeklieren zijn als het ware de zuiveringsstations van het lymfestelsel. Ze halen afvalstoffen uit het lymfevocht en maken bacteriën en virussen onschadelijk. Ze hebben dus een belangrijke functie bij de afweer tegen infecties.
De verschillende types van oedeem
We maken een onderscheid tussen:
- Lymfoedeem
- Oedeem ten gevolge van een veneuze pathologie (in de volksmond wordt ook nog wel de ietwat verouderde term ‘veneus oedeem’ gebruikt)
- Lipoedeem: toename van het aantal (en de grootte van) vetcellen in de (onder)huid. Dit kan gepaard gaan met secundair lymfoedeem.
Elk type oedeem ontstaat omwille van een verschillende oorzaak en vereist een gespecialiseerde aanpak.
Lymfoedeem
Binnen lymfoedeem wordt er een onderscheid gemaakt tussen primair en secundair lymfoedeem.
- Primair lymfoedeem is aangeboren (al dan niet al van bij de geboorte zichtbaar aanwezig): de lymfevaten zijn verminderd aanwezig of ze functioneren minder goed dan normaal (dit kan ook door een genetisch defect zijn), waardoor in de loop van een leven een zwelling kan ontstaan. Dit kan erfelijk zijn. Zonder behandeling zal de zwelling na enige jaren niet meer verdwijnen. Het is dus zinvol om tijdig met behandeling te beginnen.
- Secundair lymfoedeem komt veel frequenter voor. Dit kan ontstaan door bijvoorbeeld beschadiging van de lymfevaten of lymfeklieren. Anderzijds kan er ook omwille van specifieke redenen een toegenomen productie van lymfevocht zijn, bij een intact lymfestelsel. Bekende vormen van secundair lymfoedeem zijn: na een val of een operatie, na verwijderen van lymfeklieren (ook op langere termijn is het ontwikkelen van oedeem mogelijk), na bestraling, bij veneuze insufficiëntie, bij het nemen van specifieke medicatie, bij een verlamming of na een infectie/reumatische ontsteking.
Waarom oedeemtherapie?
De klachten die kunnen ontstaan bij lymfoedeem zijn: zwelling, pijn, vermoeidheid, gespannen en zwaar gevoel, beperkingen in bewegingen en beperkingen in dagelijks functioneren.
Zowel bij primair als bij secundair lymfoedeem bestaat de standaard behandeling (en bovendien de meest wetenschappelijk onderbouwde behandeling voor oedeem) uit ‘decongestieve lymfatische therapie’. Dit is een combinatietherapie bestaande uit een eerste intensieve fase dewelke wordt opgevolgd door een onderhoudsfase.
Het doel van dit alles? Overtollig vocht zo goed mogelijk doen afnemen, en deze oedeemreductie zo optimaal mogelijk controleren om een nieuwe toename te voorkomen.
Alle behandelingen van oedeemtherapie vinden plaats in de multidisciplinaire praktijk FysioLab.
